Προοπτικές, τελευταία νέα

Τάσεις στην Ευρωπαϊκή Αγορά Ελαιολάδου – Τι να περιμένουμε το 2025: Η ευρωπαϊκή βιομηχανία ελαιολάδου αναμένεται να βιώσει μια κρίσιμη χρονιά το 2025, η οποία θα διαμορφωθεί από την ανάκαμψη της παραγωγής, την εξελισσόμενη δυναμική των τιμών και τις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών. Για τους επαγγελματίες του τομέα της προμήθειας τροφίμων, η παρακολούθηση των τάσεων είναι απαραίτητη για την ενημέρωση και στρατηγικό σχεδιασμό.

Ανάκαμψη Παραγωγής και Προοπτικές Εφοδιασμού: Μετά από διαδοχικά έτη μειώσεων που σχετίζονται με την ξηρασία, η παραγωγή ελαιολάδου στην Ευρώπη αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η παραγωγή της ΕΕ για την περίοδο 2024/2025 προβλέπεται να αυξηθεί κατά 31%, φτάνοντας τα 2 εκατομμύρια μετρικούς τόνους, 9% πάνω από τον πενταετή μέσο όρο. Η Ισπανία, ο κορυφαίος παραγωγός, προβλέπεται να επιτύχει αύξηση 48% στην παραγωγή, φτάνοντας τα 1,26 εκατομμύρια τόνους, χάρη στις βροχοπτώσεις της άνοιξης. Αυτή η ανάκαμψη αναμένεται να αμβλύνει τους προηγούμενους περιορισμούς εφοδιασμού και να σταθεροποιήσει την αγορά. Η Ελλάδα και η Πορτογαλία συμβάλλουν επίσης στην ανάκαμψη, αν και η Ιταλία ενδέχεται να αντιμετωπίσει μια λιγότερο ευνοϊκή συγκομιδή. Οι καιρικές συνθήκες παραμένουν μια κρίσιμη μεταβλητή. Ενώ οι βελτιωμένες συνθήκες το 2025 είναι ενθαρρυντικές, ο κίνδυνος ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως παγετοί, καύσωνες ή ξηρασίες, εξακολουθεί να απειλεί την παραγωγή. Ως εκ τούτου, οι αγοραστές πρέπει να παρακολουθούν στενά τόσο τις κλιματικές τάσεις όσο και τους γεωπολιτικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να διαταράξουν την αλυσίδα εφοδιασμού. Η τεχνολογική καινοτομία παίζει επίσης ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στη διασφάλιση αποδόσεων. Οι Ευρωπαίοι παραγωγοί υιοθετούν ολοένα και περισσότερο προηγμένα συστήματα άρδευσης, γεωργία ακριβείας και ποικιλίες ελιάς ανθεκτικές στην ξηρασία, προσπάθειες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της βιωσιμότητας.

[Olive Oil prices in 2025 – the reasons why the olive oil prices dropped, https://critida.com/olive-oil-prices-in-2025-the-reasons-why-the-olive-oil-prices-dropped/]

Μεταβολές Τιμών και Σταθεροποίηση Αγοράς: Οι βελτιωμένες συγκομιδές είναι έτοιμες να επηρεάσουν την τιμολόγηση του ελαιολάδου. Μετά τις τιμές ρεκόρ που προκλήθηκαν από τις ελλείψεις, αναμένεται πτωτική τάση. Η Deoleo, ο κορυφαίος παραγωγός ελαιολάδου στον κόσμο, προβλέπει ότι οι τιμές θα μπορούσαν να μειωθούν σε περίπου 5 ευρώ ανά λίτρο μέχρι τις αρχές του 2025, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί ο ευνοϊκός καιρός. Αυτή η διόρθωση των τιμών είναι πιθανό να πυροδοτήσει ανανεωμένο ενδιαφέρον μεταξύ των καταναλωτών, πολλοί από τους οποίους είχαν στραφεί σε εναλλακτικά έλαια λόγω του υψηλού κόστους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά αύξηση 7% στην κατανάλωση ελαιολάδου σε ολόκληρη την ΕΕ το 2024/2025, μετά από μείωση 22% τα τελευταία δύο χρόνια. Ωστόσο, μια απότομη πτώση των τιμών μπορεί να μετριαστεί από τον ευρύτερο πληθωρισμό, το αυξημένο κόστος παραγωγής και τα υψηλότερα έξοδα μεταφοράς. Οι λιανοπωλητές και οι διανομείς μπορούν επίσης να προσαρμόσουν τις τιμές με βάση τις τάσεις των καταναλωτών και τις στρατηγικές αποθεμάτων. Επιπλέον, ο διεθνής ανταγωνισμός είναι ένας παράγοντας: χώρες όπως η Τουρκία και η Τυνησία επεκτείνουν την παραγωγή, προσφέροντας πιο ανταγωνιστικές τιμές. Εάν οι τιμές της ΕΕ παραμείνουν υψηλές, οι εισαγωγές από αυτές τις περιοχές θα μπορούσαν να αυξηθούν, ασκώντας περαιτέρω πίεση στους Ευρωπαίους παραγωγούς.

[Olive Oil prices in 2025 – the reasons why the olive oil prices dropped, https://critida.com/olive-oil-prices-in-2025-the-reasons-why-the-olive-oil-prices-dropped/]

Προτιμήσεις Καταναλωτών και Εξελισσόμενη Ζήτηση: Καθώς οι τιμές αρχίζουν να ομαλοποιούνται, η συμπεριφορά των καταναλωτών αναμένεται να αλλάξει ανάλογα. Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων αυξήσεων των τιμών, πολλά νοικοκυριά στράφηκαν σε φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις όπως το ηλιέλαιο. Με μεγαλύτερη σταθερότητα των τιμών, αναμένεται μια σταδιακή επιστροφή στο ελαιόλαδο, ιδιαίτερα στο εξαιρετικό παρθένο. Υπάρχει επίσης αυξανόμενη ζήτηση για Premium και βιώσιμης παραγωγής ελαιόλαδα, ιδίως μεταξύ των καταναλωτών που ενδιαφέρονται για την υγεία τους στη Δυτική Ευρώπη. Η ποιότητα, η βιολογική πιστοποίηση και η ηθική του εμπορίου, γίνονται βασικοί παράγοντες αγοράς. Τα ελαιόλαδα ιδιωτικής ετικέτας κερδίζουν δημοτικότητα, καθώς τα σούπερ-μάρκετ επενδύουν στις δικές τους επώνυμες προσφορές, συνδυάζοντας την προσιτή τιμή με την ποιότητα. Αυτή η τάση όχι μόνο ωφελεί τους καταναλωτές, αλλά εντείνει και τον ανταγωνισμό με τις καθιερωμένες μάρκες. Εν τω μεταξύ, η άνοδος του ψηφιακού λιανικού εμπορίου, αναδιαμορφώνει τις αγοραστικές συνήθειες. Το ηλεκτρονικό εμπόριο και τα μοντέλα απευθείας στον καταναλωτή κερδίζουν έδαφος, επιτρέποντας στους μικρότερους παραγωγούς να προσεγγίσουν ευρύτερο κοινό. Οι υπηρεσίες συνδρομής και τα εξειδικευμένα ηλεκτρονικά καταστήματα για Premium έξτρα παρθένα έλαια βρίσκονται επίσης σε άνοδο, υπογραμμίζοντας τη σημασία του ψηφιακού branding και της “αφήγησης” μύθων/ιστοριών.

[Olive Oil prices in 2025 – the reasons why the olive oil prices dropped, https://critida.com/olive-oil-prices-in-2025-the-reasons-why-the-olive-oil-prices-dropped/]

Εμπορικές Προοπτικές και Δυναμικό Εξαγωγών: Οι εξαγωγές ελαιολάδου της ΕΕ προβλέπεται να αυξηθούν κατά 10%, λόγω της αυξημένης παραγωγής και των ανταγωνιστικών τιμών. Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αναμένεται να μειωθούν κατά 7%. Ωστόσο, οι ισχυρές συγκομιδές σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Τυνησία και η Τουρκία, θα μπορούσαν να αυξήσουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, επηρεάζοντας ενδεχομένως τις στρατηγικές τιμολόγησης και εμπορίου της ΕΕ. Η ζήτηση από αγορές εκτός Ευρώπης -ιδίως από τη Βόρεια Αμερική και την Ασία- αυξάνεται. Στις ΗΠΑ, η μεσογειακή διατροφή γίνεται όλο και πιο δημοφιλής, τροφοδοτώντας την κατανάλωση ελαιολάδου. Αυτό παρουσιάζει νέες ευκαιρίες εξαγωγής, ειδικά για προϊόντα υψηλής ποιότητας, υψηλής ιχνηλασιμότητας EVOO (εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο). Πιστοποιήσεις όπως η ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) και η ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) παραμένουν ζωτικής σημασίας για τη διαφοροποίηση της αγοράς και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο, οι Ευρωπαίοι παραγωγοί πρέπει να συνεχίσουν να επενδύουν στην ιχνηλασιμότητα και τις “διαφανείς” αλυσίδες εφοδιασμού. Οι γεωπολιτικοί παράγοντες θα διαμορφώσουν επίσης τις εμπορικές ροές. Οι εξαγωγείς θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στις εμπορικές συμφωνίες, τους δασμούς και τις κανονιστικές αλλαγές, ιδίως στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς αυτές μπορεί να επηρεάσουν τις στρατηγικές τιμολόγησης και εφοδιαστικής. Συμπερασματικά, η ευρωπαϊκή αγορά ελαιολάδου το 2025, βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης και αναδιάρθρωσης. Μια ισχυρή ανάκαμψη της παραγωγής —ιδίως από την Ισπανία— αναμένεται να σταθεροποιήσει την προσφορά και να ενθαρρύνει την επιστροφή στα παραδοσιακά επίπεδα κατανάλωσης. Ωστόσο, ο τομέας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, όπως η απρόβλεπτη κλιματική αλλαγή, το αυξανόμενο λειτουργικό κόστος και ο ανταγωνισμός στην παγκόσμια αγορά. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από την ικανότητα του κλάδου να προσαρμόζεται, να καινοτομεί και να παραμένει ένα βήμα μπροστά από τις μεταβαλλόμενες δυναμικές των καταναλωτών και του εμπορίου.

[Olive Oil prices in 2025 – the reasons why the olive oil prices dropped, https://critida.com/olive-oil-prices-in-2025-the-reasons-why-the-olive-oil-prices-dropped/]

Το ελαιόλαδο, βασικό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής, αντιμετωπίζει σημαντικά εμπορικά εμπόδια σε ορισμένες χώρες (π.χ. την Ισπανία και άλλες χώρες παραγωγής ελαιολάδου). Ιστορικά, αυτά τα εμπόδια έχουν εξεταστεί από την άποψη της καταναλωτικής ζήτησης, εστιάζοντας σε πτυχές όπως η βελτίωση της ποιότητας, τα ζητήματα τιμολόγησης και οι ελλείψεις ευαισθητοποίησης των καταναλωτών. Η μελέτη των López-Castro & Parrilla-González (2024), μετατοπίζει την εστίαση στην οπτική της προσφοράς, παρέχοντας νέες γνώσεις σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την εμπορία και την πώληση του ελαιολάδου. Οι επιπτώσεις των ευρημάτων της μελέτης υποδηλώνουν ότι οι εταιρείες πρέπει να αναδιαρθρωθούν για να γίνουν πιο επαγγελματικές και προσανατολισμένες στην αγορά, ώστε να προσαρμοστούν και να ξεπεράσουν τα παραδοσιακά εμπορικά εμπόδια στη βιομηχανία ελαιολάδου. Συνολικά, η έρευνα ενισχύει την κατανόησή μας για τη δυναμική της προσφοράς που επηρεάζει την εμπορία και την πώληση του ελαιολάδου στο ισπανικό πλαίσιο και όχι μόνο. Πτυχές όπως η ποιότητα του προϊόντος, ο χρόνος συγκομιδής, η τιμή, η συσκευασία και οι υγειονομικές πτυχές θεωρούνται σημαντικές για το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις, αν και δεν θεωρούνται βασικοί παράγοντες, καθώς αποτελούν ελάχιστες απαιτήσεις που αναμένουν οι καταναλωτές. Ωστόσο, για να ξεχωρίσουν σε μια ανταγωνιστική αγορά, οι εταιρείες πρέπει να επικεντρωθούν σε στρατηγικούς διαφοροποιητές όπως η επαγγελματικότητα, η διεθνοποίηση και η ψηφιοποίηση. Αυτά τα στοιχεία έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη διοίκηση των επιχειρήσεων και θα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο των στρατηγικών μάρκετινγκ και επικοινωνίας. Επιπλέον, παρόλο που οι τεχνικές πτυχές, όπως η βιωσιμότητα και η αξιοποίηση της τεχνολογίας, έλαβαν χαμηλότερη προτεραιότητα, η ενσωμάτωσή τους με τρόπο που να υποστηρίζει βασικούς τομείς της διαχείρισης μπορεί να ενισχύσει τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα. Με λίγα λόγια, οι εταιρείες πρέπει να υπερβούν τις βασικές απαιτήσεις και να επικεντρωθούν σε στρατηγικούς παράγοντες που προσθέτουν αξία και επιτρέπουν την αποτελεσματική διαφοροποίηση του προϊόντος στην αγορά.

[López-Castro, J. A., & Parrilla-González, J. A. (2024). Marketing Strategies for Olive Oil: A Supply-Side Perspective from Spain. Businesses, 4(4), 553-565, https://doi.org/10.3390/businesses4040033]

[Mili, S., & Bouhaddane, M. (2021). Forecasting Global Developments and Challenges in Olive Oil Supply and Demand: A Delphi Survey from Spain. Agriculture, 11(3), 191. https://doi.org/10.3390/agriculture11030191]

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στους τρεις μεγαλύτερους παραγωγούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), μαζί με την Ισπανία και την Ιταλία, και έχει τη μεγαλύτερη ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση στον κόσμο. Περίπου το ένα τρίτο του αγροτικού ελληνικού πληθυσμού ασχολείται με την καλλιέργεια ελιάς, ενώ πολλά νοικοκυριά που είναι εγκατεστημένα σε μεγάλες αστικές περιοχές διαθέτουν και καλλιεργούν ελαιώνες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αγορά ελαιολάδου έχει εξελιχθεί, από μια παραδοσιακή αγορά χύμα σε μια πιο εξατομικευμένη αγορά, όπου το ελαιόλαδο γίνεται αντιληπτό ως ειδικό τρόφιμο, όπως και άλλα προϊόντα υψηλής ποιότητας, και παρέχει ένα μέσο για την κατανόηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς. Δεν υπάρχει κάποιο κύριο χαρακτηριστικό σχετικά με την προτίμηση των καταναλωτών για το ελαιόλαδο. Ορισμένοι ερευνητές ανέφεραν ότι τα πιο πολύτιμα χαρακτηριστικά του ελαιολάδου μεταξύ των Ελλήνων καταναλωτών ήταν η γεωγραφική προέλευση και η βιολογική παραγωγή, με την τιμή να είναι από τα λιγότερο πολύτιμα.

Μια πρόσφατη έρευνα ανέφερε ότι οι Ιταλοί καταναλωτές είχαν παρόμοια θετική προτίμηση για το χαρακτηριστικό της γεωγραφικής προέλευσης, αλλά, από την άλλη πλευρά, το βιολογικό χαρακτηριστικό δεν εκτιμήθηκε ιδιαίτερα. Άλλα χαρακτηριστικά, όπως το χρώμα του λαδιού και η χαμηλή οξύτητα, καθώς και χαρακτηριστικά όπως η ηγετική μάρκα στην αγορά, η βιωσιμότητα και η ηθική της εφοδιαστικής αλυσίδας, έχουν επίσης αναφερθεί ως σημαντικά χαρακτηριστικά προτίμησης στο ελαιόλαδο. Στην Ελλάδα, ωστόσο, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών συνεχίζει να καταναλώνει χύμα ελαιόλαδο που λαμβάνεται από φίλους, την οικογένεια ή ιδιωτική παραγωγή, και όχι επώνυμα προϊόντα. Σε χώρες όπως η Πορτογαλία, όπου οι καταναλωτές ελαιολάδου έχουν αποδειχθεί ότι επιδεικνύουν υψηλό βαθμό εθνοκεντρικής συμπεριφοράς, δεν έχει αναφερθεί ότι μια τέτοια τάση οδηγεί ή σχετίζεται με προτίμηση στο χύμα ελαιόλαδο και όχι σε επώνυμα προϊόντα. Αυτή η μεγάλη διαφορά στους Έλληνες καταναλωτές σε σύγκριση με άλλες χώρες, οι οποίες προτιμούν μικρές συσκευασίες με επώνυμα προϊόντα, αποτελεί σημαντικό τομέα έρευνας, καθώς η ποιότητα του ελαιολάδου χωρίς επώνυμα προϊόντα και οι παράγοντες που έχουν αναφερθεί προηγουμένως ότι επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά του δεν μπορούν πάντα να ελεγχθούν.

[Marakis G, Gaitis F, Mila S, Papadimitriou D, Tsigarida E, Mousia Z, Karpouza A, Magriplis E, Zampelas A. Attitudes towards Olive Oil Usage, Domestic Storage, and Knowledge of Quality: A Consumers’ Survey in Greece. Nutrients, (2021) Oct 21; 13(11): 3709, doi: 10.3390/nu13113709. PMID: 34835965; PMCID: PMC8621747]

[https://critida.com/olive-oil-international-production-consumption-of-olive-oil/]

Η κατανάλωση ελαιολάδου χωρίς εμπορικό σήμα, που διακινείται χύμα, έχει αναφερθεί στο παρελθόν ως πολύ υψηλή στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη διερεύνησης των γνώσεων σχετικά με τα χαρακτηριστικά υγείας και τις πρακτικές αποθήκευσης, δύο τομείς που μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του λαδιού. Η μελέτη των Marakis et al. (2021), είχε ως στόχο να διερευνήσει τη χρήση και την επιλογή ελαιολάδου από τους Έλληνες καταναλωτές, τις γνώσεις τους σχετικά με την ποιότητά του, καθώς και τις εγχώριες πρακτικές αποθήκευσης ελαιολάδου. Διεξήχθη διατομεακή έρευνα (Marakis et al. 2021) σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 857 ελληνικών νοικοκυριών που καταναλώνουν ελαιόλαδο, χρησιμοποιώντας ένα προηγουμένως επικυρωμένο ερωτηματολόγιο. Τα περισσότερα συμμετέχοντα νοικοκυριά χρησιμοποιούν ελαιόλαδο που παράγεται από τα ίδια ή από την ευρύτερη οικογένειά τους ή φίλους τους (60,3%) και μόνο το 27,4% αγοράζει επώνυμο ελαιόλαδο, ενώ το 57% ανέφερε ότι χρησιμοποιεί εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (EVOO). Μόνο το 38,4% των ερωτηθέντων ανέφερε βέλτιστες πρακτικές τοπικής αποθήκευσης για τη διατήρηση της ποιότητας του ελαιολάδου, με ένα σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό ομάδας μη παραγωγών σε σύγκριση με τους παραγωγούς ελαιολάδου.

Σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, όσο υψηλότερη είναι η γνώση της ποιότητας του ελαιολάδου, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα οι καταναλωτές να επιλέξουν το EVOO και να αντιληφθούν την τιμή του ελαιολάδου ως χαμηλή. Η έρευνα υπογραμμίζει την ανάγκη βελτίωσης των γνώσεων των καταναλωτών σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ελαιόλαδου και τις σωστές πρακτικές αποθήκευσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με το επώνυμο ελαιόλαδο και την ποιότητά του.

Η έρευνα Marakis et al. (2021) υπογραμμίζει επίσης, τομείς που πρέπει να καλυφθούν σχετικά με τις γνώσεις, που αφορούν την αποθήκευση και τη συμπεριφορά των καταναλωτών απέναντι στο ελαιόλαδο. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ορισμένα κενά γνώσης και κακές πρακτικές που έχουν αντιμετωπιστεί και πρέπει να βελτιωθούν. Η χρήση χύμα ελαιόλαδου, χωρίς επώνυμα προϊόντα, στα ελληνικά νοικοκυριά παραμένει υψηλή και σχετίζεται σημαντικά με την παραγωγή ελαιόλαδου, αλλά η ποιότητα και η ασφάλειά του δεν έχουν διαπιστωθεί. Επομένως, είναι απαραίτητα προγράμματα εκπαίδευσης για το ελαιόλαδο, καθώς μόνο περίπου τα μισά νοικοκυριά με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο και καλύτερο επάγγελμα ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν τυποποιημένο ελαιόλαδο, και η καλύτερη γνώση συσχετίστηκε με υψηλότερη κατανάλωση ελαιόλαδου. Μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την επακριβή κατανάλωση κάθε τύπου ελαιόλαδου, καθώς και την αξιολόγηση της ποιότητας του παραγόμενου ελαιόλαδου. Τέλος, μπορεί να είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν περισσότερα νοικοκυριά, για να υπάρχει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα στάσεων απέναντι στο ελαιόλαδο και από άλλες εθνότητες. Απαιτούνται εκτενείς ενημερωτικές/εκπαιδευτικές προσπάθειες για την προώθηση της καλύτερης κατανόησης της ανωτερότητας του εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου, όπως η εκμάθηση της εκτίμησης της πικρής και πικάντικης γεύσης του ελαιόλαδου.